Profile naukowe i serwisy społecznościowe. Wyniki pierwszej serii „Pytań OPERAS-PL”

Zebraliśmy 53 odpowiedzi – dziękujemy i mamy nadzieję, że w kolejnych seriach ta liczba będzie rosnąć, a my jeszcze lepiej poznamy zwyczaje naszych czytelników i czytelniczek w obszarze komunikacji naukowej. Dzięki Waszym odpowiedziom wiemy już trochę więcej o tym, jaką rolę odgrywają serwisy społecznościowe w upowszechnianiu Waszego dorobku.  

Jeśli promować dorobek to na Academia.edu lub ORCID

Spośród profili naukowych zdecydowanie najwięcej naszych odbiorców wybiera ORCID i konto na portalu Academia.edu (89 i 74 proc.). Ucieszyła nas wiadomość, że co czwarty respondent naszej ankiety praktycznie od razu uzupełnia informacje o swoich publikacjach w tych profilach, a połowa robi to regularnie. Wprawdzie nadal sporo osób nie decyduje się na to prawie wcale (23 proc.), ale dla większości portale te stanowią jednak coś w rodzaju „tablicy”, na której mogą umieścić kluczowe rezultaty swoich badań. 

Pytania OPERAS-PL: Widoczność dorobku naukowego w sieci, styczeń 2022

Dla połowy naszych respondentów profil naukowy na Academia.edu, ORCID lub ResearchGate to także miejsce, gdzie umieszczają pełnotekstowe pliki ze swoimi pracami. 

Pytania OPERAS-PL: Widoczność dorobku naukowego w sieci, styczeń 2022

Mile nas również zaskoczyło, że co dziesiąta osoba (naszym zdaniem to wcale nie tak mało!) prowadzi bloga naukowego. To dla nas ważna informacja, ponieważ w ramach OPERAS-PL chcielibyśmy przyjrzeć się tej formie popularyzowania wiedzy i rezultatów badań. 

Serwisy społecznościowe nie dla wszystkich

Choć zdecydowana większość respondentów posiada profil na Facebooku lub Twitterze (92 proc.), tylko co dziesiąta osoba używa ich do udostępniania informacji o swoich publikacjach, a w sumie ponad połowa robię to czasami (30 proc.) lub sporadycznie (26 proc.). Możemy to interpretować jako strategię rozdzielenia życia zawodowego i prywatnego, na co niektórzy respondenci wskazali również w pytaniu otwartym dotyczącym motywacji do korzystana z serwisów społecznościowych.

W kilku wypowiedziach pojawiła się także krytyka mediów społecznościowych jako miejsca niewłaściwego do promowania swojego dorobku. Niektóre osoby wskazały, że Facebook czy Twitter wymuszają porównywanie się z innymi i tworzą presję publikacyjną. Inne krytykowały poziom komentarzy, a także podkreślały trudności z rozdzieleniem rzetelnych uwag od niewartościowych treści.

Wśród zalet korzystania z profili społecznościowych w kontekście kariery naukowej, wymieniono:

  • możliwość obserwowania kolegów i koleżanek po fachu,
  • dotarcie do większego i bardziej zróżnicowanego grona czytelników,
  • szybki dostęp do informacji o najnowszych publikacjach.

Wśród wad natomiast:

  • czasochłonność prowadzenia takich profili, wynikająca m.in. z konieczności powielania tej samej informacji w wielu różnych miejscach,
  • niedostateczny obieg informacji nt. działania algorytmu sterującego zasięgiem wpisów.

Z odpowiedzi wynika, że niektóre osoby aktywnie kreują swoją strategię komunikacyjną w serwisach społecznościowych, inne czują się nimi przytłoczone lub w ogóle nie widzą potrzeby korzystania z nich. W OPERAS-PL nie będziemy namawiać do zmiany podejścia, ale na pewno będziemy podkreślać wagę świadomie prowadzonej komunikacji naukowej. 

Jeszcze raz serdecznie dziękujemy wszystkim za odpowiedzi i obiecujemy, że już niedługo będzie kolejna seria „Pytań OPERAS-PL”! 

Magdalena Wnuk, IBL PAN