30 czerwca europejska inicjatywa dla otwartej komunikacji w naukach humanistycznych i społecznych – OPERAS, której członkiem jest IBL PAN, została wpisana na listę Europejskiej Mapy Drogowej Infrastruktur Badawczych z poparciem kilku państw członkowskich, w tym Polski. OPERAS jest jednym z 11 projektów infrastrukturalnych, uznanych w 2021 r. za kluczowe dla rozwoju i integracji infrastruktury naukowej w Unii Europejskiej.
Europejska Mapa Drogowa Infrastruktur Badawczych to część ESFRI (European Strategy Forum on Research Infrastructure) – strategicznego dokumentu, którego celem jest wzmocnienie integracji naukowej w Unii Europejskiej oraz umiędzynarodowienie dorobku europejskich zespołów badawczych. ESFRI działa od 2002 r. jako niezależna instytucja, którą tworzą krajowi wyżsi urzędnicy ds. nauki lub ich odpowiednicy, reprezentujący ministrów odpowiedzialnych za badania naukowe w danym kraju członkowskim. Projekty wpisane na europejską mapę infrastruktury badawczej można znaleźć tutaj.
– Jesteśmy bardzo dumni z tego, że zostaliśmy uznani przez ESFRI za kluczową infrastrukturę badawczą, ale przede wszystkim wiemy, że nakłada to na OPERAS dużą odpowiedzialność – powiedziała Suzanne Dumouchel, współkoordynatorka konsorcjum OPERAS.
Dzięki wpisaniu OPERAS na listę infrastruktur badawczych ESFRI, społeczność działająca na rzecz otwartej cyfrowej komunikacji w humanistyce i naukach społecznych otrzymała potwierdzenie, że prowadzone przez nią działania uznano za istotne na szczeblu europejskim.
Infrastruktura OPERAS będzie integrować inicjatywy i projekty prowadzone na poziomie krajów członkowskich, dając im większą widoczność i przyczyniając się do umiędzynarodowienia dorobku lokalnych środowisk naukowych. Ten aspekt działalności konsorcjum został doceniony przez ekspertów w polskim ministerstwie, którzy w 2020 roku pozytywnie ocenili starania OPERAS o wpisanie na listę ESFRI, przedstawione przez IBL PAN:
Pankontynentalne zapewnienie dostępu do zgromadzonych danych i do publikacji wydawanych w językach narodowych ma przezwyciężyć fragmentaryzację krajobrazu HS [humanistyki i nauk społecznych]. (…) Dotychczasowa praktyka powoduje bibliometryczne niedoszacowanie publikacji HS. Potrzeba więc nowego modelu komunikacji i nowych narzędzi. Temu ma służyć platforma OPERAS. (Opinia Zespołu ds. Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej w sprawie zgłoszenia OPERAS na „mapę drogową” ESFRI 2021)
Jako członek konsorcjum i partner w dwóch projektach: OPERAS-P i TRIPLE IBL PAN od 2017 r. uczestniczy w tworzeniu infrastruktury badawczej dla nauk HS. 30 czerwca 2021 r. OPERAS zamknął dwuletni projekt OPERAS-P, którego celem było przede wszystkim rozpoznanie potrzeb i stworzenie strategii dla projektów infrastrukturalnych konsorcjum (materiały, raporty i informacje o projekcie tutaj). Od października 2019 r. do marca 2023 r. zespół IBL PAN jest zaangażowany w budowanie serwisu GOTRIPLE, służącego do przeszukiwania wielojęzycznych zasobów humanistyki i nauk społecznych umieszczonych w otwartym dostępie (więcej o projekcie TRIPLE tutaj).