Przypominamy, dlaczego warto deponować publikacje w otwartych repozytoriach oraz jak wpłynie to na widoczność naszego dorobku badawczego w internecie.
- Łatwiejsze wyszukiwanie. Zdeponowane w odpowiednim repozytorium artykuły, książki i zestawy danych badawczych łatwiej wyszukać m.in. przez Google Scholar i w naukowych bazach danych. Otwarte repozytoria wymagają, aby deponowane publikacje i dane badawcze miały właściwie opisane metadane, czyli takie, które pozwalają dany tekst zidentyfikować, np. imię i nazwisko autorów, identyfikatory (np. DOI, ISBN), miejsce publikacji, rok wydania.
- Poprawne indeksowanie. Dzięki prawidłowo opisanym metadanym narzędzia jak Google Scholar, Scopus czy Web of Science poprawnie je indeksują, co korzystnie wpływa na statystyki cytowań.
- Powiązanie z ORCID. Dzięki nadaniu numeru DOI przez administratorów repozytorium zdeponowany tekst można jednym kliknięciem powiązać z ORCID i zwiększyć widzialność swojego dorobku w sieci.
- Większa dostępność tekstów naukowych. Rezultaty badań naukowych są efektem projektów finansowanych ze środków publicznych i powinny być dostępne dla jak najszerszego grona odbiorców. Repozytorium to najprostsza i najtańsza droga do spełnienia tego warunku – otwarte repozytoria nie pobierają opłat za digitalizację ani za przechowywanie danych na serwerze. Jedynym wymogiem jest sprawdzenie w umowie z wydawcą, na jakich warunkach został mu przekazany tekst do publikacji, aby umieścić go w repozytorium na odpowiedniej licencji.
Gdzie zdeponować publikację?
CEON to ogólnodostępne repozytorium Centrum Otwartej Nauki prowadzone przez ICM UW, które jest przeznaczone dla badaczy reprezentujących wszystkie dyscypliny nauki (zarówno ścisłe, jak społeczne i humanistyczne). Zawiera artykuły naukowe, materiały konferencyjne, książki, dysertacje i prace dyplomowe. Swoje publikacje naukowe może w nim zdeponować również osoba nieposiadająca aktualnej afiliacji naukowej.
AMUR jest przykładem repozytorium uniwersyteckiego, dlatego zawiera tylko materiały autorów afiliowanych przy UAM lub wydane przez wydawnictwo UAM. Podobnie do AMUR funkcjonują repozytoria: RUŁ (Uniwersytet Łódzki) czy repozytorium Bazy Wiedzy Politechniki Warszawskiej. Celem tych repozytorium jest nie tylko gromadzenie i upowszechnianie dorobku pracowników uczelni, ale także informowanie na bieżąco o prowadzonych projektach badawczych.
RCIN, czyli Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych powstało w 2010 r. z inicjatywy instytutów PAN. Baza jest nie tylko miejscem deponowania bieżących publikacji i materiałów naukowych, ale także zawiera zdigitalizowane materiały archiwalne, takie jak czasopisma naukowe, książki, dokumenty i zdjęcia. W repozytorium mogą deponować prace naukowcy afiliowani przy jednej z 26 instytucji współtworzących bazę.
Zenodo to międzynarodowe repozytorium publikacji i danych badawczych zamieszczonych w otwartym dostępie stworzone przez CERN i koordynowane przez OpenAIRE – międzynarodową sieć instytucji naukowych (w Polsce partnerem OpenAIRE jest Uniwersytet Warszawski). Materiały na Zenodo są dodawane w ramach zespołów, tzw. społeczności (communities). Zarówno całe konsorcjum OPERAS, jak i koordynowany przez IBL PAN OPERAS Innovation Lab, deponują efekty swoich działań w Zenodo.
OpenDOAR (Directory of Open Access Repositories) to serwis, który umożliwia wyszukiwanie oraz weryfikację repozytorium, w którym chcemy zdeponować nasze publikację. Każdemu wiarygodnemu i prowadzonemu zgodnie z zasadami otwartego dostępu repozytorium zależy na znalezieniu się na tej platformie. Wszystkie opisane wyżej repozytoria zostały zarejestrowane w OpenDOAR.
Opracowanie: Magdalena Wnuk, Marta Błaszczyńska, IBL PAN