Dzisiaj polecamy narzędzia przydatne w pracy nad przeglądem literatury. Jednym z problemów, który często chcemy zbadać, jest, czy autorzy zajmujący się interesującą nas tematyką są świadomi prac swoich kolegów i czy się na nich powołują. Dzięki temu możemy dostrzec, czy dany problem jest analizowany w różnych zespołach badawczych, szkołach czy dyscyplinach.
Czy często, czy najciekawsi autorzy wzajemnie się do siebie odnoszą? Czy wiedza, którą tworzą na dany temat, powstaje w dialogu pomiędzy autorami, czy zdaje się powstawać w niezależnych środowiskach i enklawach? Czasami można to zaobserwować po prostu przeglądając bibliografię zebranych tekstów, nie zawsze jednak jest to wystarczająca metoda, a czasami po prostu zbyt czasochłonna.
W odpowiedzi na te pytania pomocne mogą się okazać aplikacje od analizy sieciowej i jej wizualizacji. Poniżej przedstawimy Wam dwa z nich. Pierwsze – Connected Papers – jest prostą aplikacją webową, w której możemy zwizualizować informacje o tekstach i autorach powiązanych z interesującym nas artykułem. Drugie natomiast – Gephi – jest bardziej zaawansowanym software’em wymagającym pełnej biegłości w przetwarzaniu danych.
Connected Papers – to aplikacja webowa, która przy pomocy wizualizacji ułatwia dotarcie do publikacji, które mają powiązania z interesującym nas artykułem. W tym celu narzędzie analizuje kilkadziesiąt tysięcy artykułów, wybiera kilkadziesiąt i wyświetla w postaci drzewa powiązań. Kryterium wyboru artykułów jest ich podobieństwo, które określa się na podstawie dużej liczby powtarzających się odniesień bibliograficznych.
Za Connected Papers stoi otwarta baza Semantic Scholar, którą polecaliśmy Waszej uwadze w marcowym newsletterze. Semantic Scholar powstał na potrzeby nauk ścisłych, ale od jakiegoś czasu agreguje również anglojęzyczne publikacje z nauk humanistycznych i społecznych.
Możemy potwierdzić, że baza zawiera już artykuły z tych dziedzin, a generowane przez nią grafy są czytelne i proste w interpretacji. Zachęcamy więc do korzystania z tego narzędzia!
GEPHI to oprogramowanie na otwartej licencji, służące do przeprowadzania tzw. analizy sieciowej oraz sporządzania grafów i wizualizacji. Aby sprawnie z niego korzystać, trzeba pokonać dosyć wysoki próg wejścia, ale na szczęście w sieci można znaleźć wiele tutoriali i video, ułatwiających nam zrozumienie jego działania. Oferuje je również zespół Gephi (zobacz tutaj).
Niezależnie od tego, czy zdecydujecie się na pracę w Gephi, na pewno warto zapoznać się z podstawami analizy sieciowej, ponieważ znajduje ona zastosowanie również w naukach społecznych i humanistycznych, choć w sugerowanych przez nas przeglądach literatury i analizie cytowań. Na początek polecamy Wam video tutoriale dostępne na nakanle YT prowadzonym przez Gephi.
Gephi jest oprogramowaniem wymagającym instalacji na komputerze. Można je pobrać na oficjalnej stronie.
Opracowanie: Magdalena Wnuk, IBL PAN