Przed nami zakończenie OBERRED (Open Badge Ecosystem for the Recognition of skills in Research Data management and sharing), trzyletniego projektu europejskiego finansowanego ze środków Erasmus+. Z tej okazji pozwoliliśmy sobie na kilka słów podsumowania.
Cele projektu
Koordynowana przez Université Côte d’Azur inicjatywa miała na celu dostarczenie otwartych materiałów edukacyjnych, pozwalających na wdrożenie w organizacjach zajmujących się zarządzaniem danymi badawczymi tzw. otwartych odznak, czyli otwartego i elastycznego systemu potwierdzania posiadanych kwalifikacji. Głównymi celami były wytworzenie odpowiednich treści dydaktycznych oraz wykształcenie osób, które w danej organizacji będą animatorami tej formy edukacji i poświadczania umiejętności w zakresie zarządzania danymi badawczymi. Jednym z wykonawców projektu był Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Czym są otwarte odznaki?
To cyfrowe identyfikatory potwierdzające umiejętności i kwalifikacje, osiągnięcia edukacyjne lub doświadczenie zawodowe. Powinny być nadane po wypełnieniu konkretnych kryteriów – przykładem może (ale nie musi!) być ukończony kurs online. Otwarte odznaki mogą być również przyznawane osobom, które w ramach swojej działalności zawodowej już spełniają określone wymagania, np. posiadły wiedzę specjalistyczną z przygotowania planów danych badawczych, czy na co dzień korzystają z repozytoriów cyfrowych. Oznacza to, że uzyskanie “cyfrowej przypinki” świadczy o zdobyciu określonych umiejętności, ale nie wymaga posiadania formalnych kwalifikacji, zatem dostęp do odznak jest znacznie łatwiejszy dla osób, które w alternatywny sposób chcą potwierdzić swoje doświadczenie w danej dziedzinie.
Odznaki wytworzone w ramach projektu OBERRED zostały udostępnione na licencji Creative Commons (a konkretnie CC BY), dzięki czemu każdy może je kopiować, rozpowszechniać i modyfikować. Możemy je dowolnie wykorzystywać (także w celach komercyjnych) pod warunkiem określenia pierwotnego autorstwa. Stosowanie otwartych licencji to kolejny aspekt potwierdzający znaczenie projektu OBERRED dla wspierania i rozwoju ruchu otwartej nauki.
Otwarte odznaki w kontekście zarządzania danymi badawczymi
Jest wiele argumentów przemawiających za stosowaniem otwartych odznak. Najważniejsza zapewne jest ich otwartość, która wpisuje się w szerszy kontekst ruchu otwartej nauki. Mowa tu o wymaganiach technicznych, jak i szerzej pojętej otwartości: odznaki są dostępne dla każdego, kto spełnia ich wymagania, bez dodatkowych kursów, egzaminów czy opłat.
Istnieje szereg korzyści wynikających z zastosowania otwartych odznak w kontekście zarządzania danymi badawczymi. Oprócz uniwersalnych korzyści dla wszystkich użytkowników i użytkowniczek (wyżej opisana otwartość, ale także interoperacyjność i “namacalny” aspekt wizualny), cyfrowe identyfikatory sprawdzają się szczególnie w obszarach, w których umiejętności często nie są powszechnie standaryzowane, formalnie uznawane, a czasem pozostają wręcz marginalizowane. Zarządzanie danymi w świecie nauki dobrze wpisuje się w ten model.
Przykłady zastosowań otwartych odznak do konkretnych ról i zadań w kontekście zarządzania danymi badawczymi. Źródło: https://oberred.eu/.
Otwarte odznaki pozwalają na stworzenie systemu, który z jednej strony zapewnia strukturę rozpoznawania kompetencji, a z drugiej, dzięki zastosowaniu wolnych licencji, pozostaje na tyle elastyczny, że pozwala na modyfikacje na poziomie krajowym, instytucjonalnym lub w zależności od pełnionej roli (np. odznaka potwierdzająca umiejętności z przechowywania danych może zostać dostosowana tak, aby zawierała informacje o repozytorium instytucjonalnym czy krajowym).
Z czego możemy skorzystać?
Wśród rezultatów projektu OBERRED powstało sporo materiałów do wykorzystania przez osoby, które chciałyby wprowadzić otwarte odznaki z zakresu zarządzania danymi badawczymi w swojej organizacji:
- zestaw 22 otwartych odznak na licencji CC BY(do dostosowania do indywidualnych potrzeb zespołu lub instytucji, specyfiki kraju itd.);
- struktura umiejętności w zarządzaniu danymi badawczymi (Skills Framework – dokument podsumowujący główne umiejętności);
- 3 kursy typu MOOC (masowe otwarte kursy online);
- studium przypadku (prototyp wprowadzenia otwartych odznak w zespole Nowej Panoramy Literatury Polskiej).
Więcej informacji znajdziecie na stronie projektu: https://oberred.eu/
Dane projektu: Open Badge Ecosystem for the Recognition of skills in Research Data management and sharing [OBERRED], Erasmus+, nr 2019-1FR01-KA203-063056.